admin
Kategoria aspektu
Kategoria ta wyraża przeciwstawność czasownika do czasownika, to znaczy wyraża on czynność zakończoną czy też czynność nie zakończoną do końca.
Podział czasowników silnych i słabych
Dzieli się na czasowniki silne, do których zaliczamy czasowniki dokonane (совершенные глаголы), czyli zakończone, lub słabe to jest czasowniki niedokonane (несовершенные глаголы): których czynność nie została zakończona.
Jest także grupa czasowników, która nie ma jednolitej budowy a pomimo to tworzy parę aspektową, czyli czasownik dokonany i niedokonany:
Czasowniki typu dokonanego i niedokonanego
Czasowniki dokonane zazwyczaj oznaczają czynność jednorazową, niedokonane natomiast czynność powtarzającą się kilkakrotnie.
- Pomocniczymi w ustaleniu czasownika dokonanego lub niedokonanego mogą być pytania, dla czasownika dokonanego zapytamy co robić? A dla czasownika niedokonanego zapytamy, co zrobić? np.
- бросить(rzucić) – бросать (rzucać to czasownik dokonany, gdyż czynność jest jednorazowa coś zostało rzucone a tym samym zakończone i możemy zadać pytanie co robić?,
- бросать(rzucać) czynność ta powtarza się kilkakrotnie , rzucać można wiele razy a tym samym czynność nie została zakonczona i można postawić pytanie co zrobić?.
Ponadto kategoria aspektu ściśle związana jest z kategorią czasu:
- Czasowniki dokonane mogą być użyte tylko z czasem przeszłym i czasem przyszłym prostym.
- Czasowniki niedokonane użyte mogą być we wszystkich farmach czasu to jest w czasie teraźniejszym, przyszłym złożonym lub przeszłym.
- Pamiętać należy, że czasowniki te mają te same znaczenie, ale różnią się między sobą gramatycznie.
- юсь /ешься /ется/ емся/ етесь/ ются
Tworzenie czasowników dokonanych i niedokonanych
Tworzy się je w wieloraki sposób:
- Czasowniki dokonane tworzy się od czasowników niedokonanych przy pomocy przystawek, sufiksów:
- Печь (piec coś wielokrotnie) -czasownik niedokonany od niego tworzymy czasownik dokonany-испечь (piec tylko raz)
- Прыгать – (skakać wiele razy) czasownik niedokonany od niego tworzymy czasownik dokonany прыгнуть (skoczyć)
- Пускать(puszczać coś wiele razy) i czasownik dokonany пустить (puścić coś raz).
Czasowniki dokonane(глаголы совершенного вида) | Czasowniki niedokonane(глаголы несовершенного вида) |
Проиграть przegrać | Проигывать przegrywać |
Подписать podpisać | Подписывать podpisywać |
Спросить spytać | Спрашывать pytać |
Встретить spotkać | Встречать spotykać |
Оформить załatwić formalności | Оформлять załatwiać formalności |
Решить zdecydować | Решать decydować |
Умереть umrzeć | Умирать umierać |
Начать zacząć | Начинать zaczynać |
Дать dać | Давать dawać |
Узнать poznać | Узнавать poznawać |
Написать napisać | Писать pisać |
Купить kupić | Куповать kupować |
Jest także grupa czasowników, która nie ma jednolitej budowy a pomimo to tworzą parę aspektową, czyli czasownik dokonany i niedokonany:
Czasowniki dokonane(глаголы совершенного вида) | Czasowniki niedokonane(глаголы несовершенного вида) |
взять(wziąć) | брать(brać) |
сказать(powiedzieć) | говорить(mówić) |
положить(położyć) | класть(kłaść) |
найти(znaleźć) | искать(szukać) |
сесть(siąść) | садиться(siadać) |
