Odmiana rzeczownika przez przypadki
Deklinacja czyli odmiana przez przypadki. Rzeczowniki rosyjskie odmieniają się według trzech typów odmian.
Każdy typ dzieli się na twardą i miękką odmianę.
Deklinacja I rzeczownika
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego z fleksją na а (twarda odmiana)/я (miękka odmiana) w mianowniku:
mianownik, liczba pojedyncza z fleksją na a : рыба/картина – twarda odmiana
Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | |
и. | Картина Obraz | Картины Obrazy | Рыба Ryba | Рыбы Ryby |
р. | Картины Obrazu | Картин Obrazów | Рыбы Ryby | Рыб Ryb |
д. | Картине Obrazowi | Картинам Obrazom | Рыбе Rybie | Рыбам Rybom |
в. | Картину Obraz | Картины Obrazy | Рыбу Rybę | Рыбы Ryby |
т. | Картиной Obrazem | Картинами Obrazami | Рыбой Rybą | Рыбами Rybami |
п. | Картине Obrazie | Картинах Obrazach | Рыбе Rybie | Рыбах Rybach |
*Tak samo odmieniają się : рука – ręka/нога-noga/ краска-farba/губа-warga/ борода –broda/дама-dama/ лампа-lampa/ касса-kasa/дыра –dziura/ванна- wanna/ парта-ławka/ бумага-kartka/крыша – strych/ваза-waza/ тарелка-talerz/ вилка-widelec
*w języku rosyjskim rzeczowniki żywotne łączą się z dopełniaczem a nieżywotne z mianownikiem.
Miękka odmiana rzeczownika rodzaju żeńskiego
Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | |
и. | Девочка Dziewczynka | Девочки Dziewczynki | Душа Dusza | Души Dusze |
р. | Девочки Dziewczynki | Девочек Dziewczynek | Души Duszy | Душ Dusz |
д. | Девочке Dziewczynce | Девочкам Dziewczynkom | Душе Duszy | Душам Duszom |
в. | Девочку Dziewczynkę | Девочки Dziewczynki | Душу Duszę | Души Dusze |
т. | Девочкой Dziewczynką | Девочками Dziewczynkami | Душой Duszą | Душами Duszami |
п. | Девочке Dziewczynce | Девочках Dziewczynkach | Душе Duszy | Душах Duszach |
*Po шипящих , do których należą : ш/ щ/ ч/ ц/ zawsze piszemy a nigdy я.
*W języku rosyjskim po г/к/х piszemy zawsze и nigdy ы
*Tak samo odmieniają się: лужа – kałuża/ межа-miedza/ туча –chmura/юноша-młodzieniec
*Niektóre rzeczowniki w dopełniaczu liczby mnogiej mają нулевое окончание to znaczy zerową fleksję : Душ/ Рыб/ Картин
Mianownik, liczba pojedyncza z fleksją na я : история /комедия/ армия/ статья
Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | |
и. | История Historia | Истории Historie | Армия Armia | Армии Armie | Статья Artykuł | Статьи Artykuły |
р. | Истории Historii | Историй Historii | Армии Armii | Армиий Armii | Статьи Artykułu | Статей Artykułów |
д. | Истории Historii | Историям Historiom | Армии Armii | Армиям Armiom | Статье Artykułowi | Статьям Artykułom |
в. | Историю Historię | Истории Historie | Армию Armię | Армии Armie | Статью Artykuł | Статьи Artykuły |
т. | Историей Historią | Историями Historiami | Армией Armią | Армиями Armiami | Статьей Artykułem | Статьями Artykułami |
п. | Истории Historii | Историях Historiach | Армии Armii | Армиях Armiach | Статье Artykule | Статьях Artykułach |
*Jeśli w słowie znajduje się znak miękki jak np. w wyrazie статья to ten znak będzie występował w każdym przypadku oprócz dopełniacza liczby mnogiej. Ta sama zasada tyczyć będzie wszystkich słów, w których znajduje się miękki znak.
*rzeczowniki rodzaju męskiego i nijakiego z fleksją na а/я w mianowniku
Mianownik, liczba pojedyncza z fleksją na a воевода /сирота – twarda odmiana
Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | |
и. | Воевода Wojewoda | Воеводы Wojewodowie | Сирота Sierota | Сироты Sieroty |
р. | Воеводы Wojewody | Воеводов Wojewodów | Сироты Sieroty | Сирот Sierot |
д. | Воеводе Wojewodzie | Воеводам Wojewodom | Сироте Sierocie | Сиротам Sierotom |
в. | Воеводу Wojewodę | Воеводы Wojewodów | Сироту Sierotę | Сироты Sieroty |
т. | Воеводом Wojewodą | Воеводами Wojewodami | Сиротой Sierotą | Сиротами Sierotami |
п. | Воеводе Wojewodzie | Воеводах Wojewodach | Сироте Sierocie | Сиротах Sierotach |
Mianownik, liczba pojedyncza z fleksją na я –miękka odmiana:
Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | Единственное число (liczba pojedyncza) | Множественное число (liczba mnoga) | |
и. | Имя imię | Имена Imiona | Знамя Sztandar | Знамена Sztandary |
р. | имени Imienia | Имен Imion | Знамени Sztandaru | Знамен Sztandarów |
д. | Имени Imieniu | Именам Imionom | Знамени Sztandarowi | Знаменами Sztandarom |
в. | Имя Imię | Имена Imiona | Знамя Sztandar | Знамена Sztandary |
т. | Именем Imieniem | Именами Imionami | Знаменем Sztandarem | Знаменами Sztandarami |
п. | Имени Imieniu | Именах Imionach | Знамени Sztandarze | Знаменах Sztandarach |
*Niektóre rzeczowniki jak Имя /знамя podczas odmiany ulegają zmianie ,to znaczy ich temat się wydłuża i ulega zmianie: Имя, ale Имени. Nie ma na to reguły, należy się takich rzeczowników systematycznie uczyć na pamięć.