admin
Użycie trybu rozkazującego
Wyraża prośbę, nakaz, wezwanie, żądanie itp. Tworzy się tryb rozkazujący od tematu czasowników czasu teraźniejszego lub przyszłego prostego od drugiej osoby liczby pojedynczej.
Tryb rozkazujący tworzenie
Tryb rozkazujący czasowników zakończonych na samogłoskę, dodajemy wówczas końcówkę ай – dla drugiej osoby liczby pojedynczej/ айте-dla drugiej osoby liczby mnogiej:
Позволять-2 osoba liczby pojedynczej –Позволяещь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Позволя do którego dodajemy końcówkę trybu rozkazującego ай/ айте – Позволяй/ Позволяйте (jeśli temat czasownika kończy się na я wówczas to я zostaje)
Прощать – 2 osoba liczby pojedynczej- Прощаешь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Проща do którego dodajemy końcówkę trybu rozkazującego ай – Прощай/ Прощайте
Zasada ta jest taka sama dla reszty czasowników zakończonych na a:
Отвечать – Отвечай/ Отвечайте odpowiadać
Рассказывать- Рассказывай/ Рассказывайте opowiadać
Убирать –Убирай/ Убирайте sprzątać
Делать-Делай/ Делайте robić
Tryb rozkazujący czasowników zakończonych na spółgłoskę, dodajemy wówczas końcówkę и dla liczby pojedynczej/ите dla liczby mnogiej lub przy pomocy tak zwanej zerowej końcówki(нулевой флексии).
Вести – 2 osoba liczby pojedynczej- ведёшь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej) – powstaje temat вед do którego dodajemy końcówkę trybu rozkazującego:
веди/ ведите
Идти –иди /идите iść
Молчать- молчи /молчите milczeć
Пойти-пойди /пойдите pójść
Толкнуть –Толкни/ Толкните pchnąć, popchnąć
Хранить-Храни/Храните chować, przechowywać
Курить –Кури /Курите palić
Jeśli czasownik w liczbie pojedynczej w czasie teraźniejszym lub przyszłym prostym zakończony jest na spółgłoskę lub na ч /ж (шипяшие) a jego końcówki koniugacji kończą się na у/ю to w trybie rozkazującym dodajemy miękki znak -ь:
Встать – 2 osoba liczby pojedynczej-Встанешь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Встан,dodajemy miękki znak ь – Встань/ Встаньте
Резать -2 osoba liczby pojedynczej-Режешь( odcinamy końcówkę drugiej osoby liczby pojedynczej)- powstaje temat Реж,dodajemy
miękki znak ь – Режь /Режьте
Намазать –Намажь/ Намажьте posmarować
Бросить –Брось/ Бросьте rzucić
Приготовить –Приготовь/Приготовьте ptzygotować
Быть –будь /будьте być
Osobną grupę stanowią czasowniki:
пить – pić –пей /пейте
лить- lać –лей/ лейте
шить- szyć- шей/ шейте
бить- bić-бей/ бейте
вить- wić(np. wić gniazdo)- вей/ вейте
W trybie rozkazującym można także użyć słowa :
давай dla liczby pojedynczej oraz давайте dla liczby mnogiej.Słowo to ma także znaczenie prośby, przykazania.
Używa się go w połączeniu z bezokolicznikiem: давай играть в теннис – zagrajmy w tenisa/давай дружить- przyjaźnijmy się, lub z czasownikiem w czasie teraźniejszym :давай пойдем в школу – pójdźmy do szkoły/давай поедем на прогулку – pojedźmy na spacer
Пусть – ma to samo znaczenie co давай tłumaczy się go jako niech: пусть Аня решит вопрос – niech Ania rozwiąże problem.
